Berekening Voldoen aan beweegrichtlijnen
Of aan de beweegrichtlijnen wordt voldaan is vastgesteld met behulp van de SQUASH (Short QUestionnaire to ASsess Health enhancing physical activity)-vragenlijst waarin het gebruikelijke sport- en beweeggedrag van personen wordt nagevraagd. Deze vragenlijst is onderdeel van de Leefstijlmonitor en de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen (zie ‘bronverantwoording’)
In deze vragenlijst wordt gevraagd om voor een normale week in de afgelopen maanden aan te geven hoeveel dagen per week een bepaalde activiteit is verricht en hoeveel tijd (uren en minuten) men daar gemiddeld op zo’n dag mee bezig is geweest. De volgende activiteiten worden bevraagd:
*Bij sport kan een respondent maximaal vier sporttakken opgeven. Per sporttak wordt vervolgens gevraagd naar de tijd (dagen per week, uren en minuten per dag) die men daaraan doorgaans besteedt.
- Lopen naar werk en/of school (4 jaar en ouder)
- Fietsen naar werk en/of school (4 jaar en ouder)
- Lichamelijke activiteit op werk (alleen 12 jaar en ouder)
- Lichamelijke activeit op school: buitenspelen, schoolgym en schoolzwemmen (alleen 4-12 jaar)
- Huishoudelijke activiteiten (alleen 12 jaar en ouder)
- Sporten in de vrije tijd 4 jaar en ouder)
- Wandelen in de vrije tijd (4 jaar en ouder)
- Fietsen in de vrije tijd (4 jaar en ouder)
- Klussen in de vrije tijd (alleen 12 jaar en ouder)
- Tuinieren in de vrije tijd (alleen 12 jaar en ouder)
- Buitenspelen in de vrije tijd (alleen 4-12 jaar)
- Zwemles (alleen 4-12 jaar)
Wekelijks sporten
Of iemand wekelijks sport, is in de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen vastgesteld met behulp van de SQUASH-vragenlijst waarin het gebruikelijke sport- en beweeggedrag van personen wordt nagevraagd (zie hierboven). In de Gezondheidsmonitor Jongvolwassenen is respondenten gevraagd hoeveel dagen per week ze sporten met een enkelvoudige vraag.
Dataverzameling Gezondheidsenquête 2020 en 2021
In 2020 en 2021 was de dataverzameling voor de Gezondheidsenquête verstoord door de COVID-19-pandemie. Een deel van de tijd was het niet mogelijk om aan huis interviews af te nemen. Daardoor kwam er tijdens die periode alleen via internet respons binnen. Om te corrigeren voor het wegvallen van de interviews aan huis is gebruik gemaakt van een aangepast weegmodel met tijdreeksmodellen. Hierdoor zijn de cijfers te vergelijken met de eerdere jaren. Meer informatie over het aangepaste weegmodel kunt u vinden in deze nota.
De COVID-19-pandemie en de bijbehorende maatregelen hebben mogelijk invloed gehad op het gedrag en de gezondheid van de geïnterviewden. Het is belangrijk hier rekening mee te houden bij het interpreteren van de cijfers van 2020 en 2021.
Methoden en technieken
Standaardisatie
De omvang en de leeftijdsverdeling van de bevolking verschillen per regio en land. Daarnaast treden in de loop van de tijd veranderingen op in de omvang en leeftijdsverdeling. Om ziekte- en sterftecijfers van verschillende regio’s en landen, of van opeenvolgende jaren met elkaar te kunnen vergelijken, wordt hier rekening mee gehouden. Daarbij worden de cijfers gecorrigeerd voor deze verschillen of veranderingen in de bevolking. Hierbij wordt uitgegaan van de omvang en de leeftijdsverdeling van een gekozen standaardpopulatie. Dit wordt standaardisatie genoemd. Er zijn grafieken waar zowel gestandaardiseerde cijfers als ongestandaardiseerde cijfers zijn opgenomen. Bij ongestandaardiseerde cijfers wordt geen rekening gehouden met veranderingen in de bevolking. Deze cijfers kunnen dan naar wens aan- en uitgevinkt worden.
Indexatie
Vooral bij de weergave van trends in de tijd zijn de trendcijfers vaak geïndexeerd. Een geïndexeerde trend laat ontwikkelingen in de tijd zien ten opzichte van een gekozen basisjaar. Dit gebeurt door de cijfers van alle jaren weer te geven als percentage van het cijfer in een gekozen basisjaar. Het cijfer in het basisjaar is gelijk gesteld aan 100(%). Indexatie maakt zichtbaar hoe groot de percentuele toe- of afname is ten opzichte van dat basisjaar. Door als basisjaar het eerste jaar in de grafiek te kiezen, kun je snel zien wat de verandering over de hele weergegeven periode is en ook of er grote verschillen zijn voor de onderscheiden groepen (mannen en vrouwen bijvoorbeeld).
Indexatie kan ook gebruikt worden voor het weergeven van regionale verschillen. Hierbij wordt het landelijke cijfer bijvoorbeeld gelijk gesteld aan 100(%). Een regionaal cijfer boven of onder de 100 duidt erop dat het respectievelijk hoger of lager is dan het landelijke cijfer. Voorafgaand aan indexatie worden de cijfers vaak gecorrigeerd voor verschillen in samenstelling van de populaties.
Toetsing trends
Toetsing van de trend heeft plaatsgevonden op ongestandaardiseerde data door middel van een logistische regressie, waarbij is gecorrigeerd is voor leeftijd en geslacht. Daarbij wordt getoetst (een statistische toets is uitgevoerd om te bepalen of sprake is van een statistisch significant verschil ) of er een statistisch significante toe- of afname is met een significantieniveau (p-waarde) van 0,05. Vaak is onderscheid gemaakt naar trends in verschillende subpopulaties: mannen, vrouwen en leeftijdsgroepen. Daarnaast is getoetst of de trend voor mannen en vrouwen statistisch significant verschilt.
De kans op het vinden van een toevallige significante uitkomst neemt toe met het aantal uitgevoerde toetsen. Om hiervoor te corrigeren is een Benjamini‐Hochberg‐correctie op de p‐waardes uitgevoerd.
Landelijk gemiddelde
Het gepresenteerde gemiddelde in de kaart kan afwijken van het gemiddelde op de website Kernindicatoren Sport en Bewegen. Het verschil komt door het gebruik van verschillende bronnen. Voor de kernindicator Beweegrichtijnen is de preferente bron CBS (Centraal Bureau voor de Statistiek)-Gezondheidsenquête (2001-2013), Gezondheidenquête/Leefstijlmonitor CBS i.s.m het RIVM (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu) (2014-2020). Deze bron is niet geschikt voor regionale uitsplitsingen omdat het aantal respondenten te laag is, maar de Gezondheidsmonitor Volwassenen en Ouderen is daar wel voor geschikt. Deze bron heeft een updatefrequentie van een keer per vier jaar. Daardoor kan het jaar waarop de gegevens zijn gebaseerd ook afwijken van elkaar.