Tweejaarlijks landelijk bevolkingsonderzoek

Sinds januari 2014 wordt een landelijk bevolkingsonderzoek naar dikkedarmkanker gefaseerd ingevoerd. Het RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu)/Centrum voor Bevolkingsonderzoek coördineert en regisseert het bevolkingsonderzoek in opdracht van het ministerie van VWS Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). De doelgroep van het bevolkingsonderzoek darmkanker bestaat uit mannen en vrouwen van 55 tot en met 75 jaar. Zij worden elke twee jaar uitgenodigd voor deelname aan een screeningstest (FIT Faeces Immunochemische Test; test op spoortjes bloed in de ontlasting die met het oog niet zichtbaar zijn (occult bloed). (Faeces Immunochemische Test; test op spoortjes bloed in de ontlasting die met het oog niet zichtbaar zijn (occult bloed).)), waarbij bloed in de ontlasting wordt gemeten. Deelnemers nemen zelf een monster van de ontlasting en sturen dit monster op naar het laboratorium. Bij een ongunstige uitslag van de test, dat wil zeggen een hoeveelheid bloed die boven de afkapwaarde (47 µg hemoglobine (Hb)/g gram (gram) ontlasting) ligt, volgt verwijzing voor kijkonderzoek (coloscopie).


Trend deelname bevolkingsonderzoek darmkanker 2014-2022

Sla de grafiek Deelname bevolkingsonderzoek darmkanker 2014-2022 over en ga naar de datatabel

Bron: Bevolkingsonderzoek Nederland

  • In 2014 en 2015 waren er (nagenoeg) geen deelnemers aan het bevolkingsonderzoek in de leeftijdsgroepen 55 tot 60 jaar en 70 tot 75 jaar. Om deze reden is er geen deelnamepercentage beschikbaar voor deze leeftijdsgroepen in 2014 en 2015.

Ruim 68% uitgenodigden neemt deel aan bevolkingsonderzoek

In 2022 zijn 2.102.881 mensen uitgenodigd voor het bevolkingsonderzoek naar darmkanker.  Hiervan hebben 1.439.396 mensen (68,4%) deelgenomen aan het bevolkingsonderzoek. Het deelnamepercentage lag hoger voor vrouwen (71,4%) dan voor mannen (65,4%). In de jongste leeftijdsgroep van 55 tot en met 59 jaar is het deelnamepercentage met 62% het laagst. Het deelnemerspercentage is in bijna alle leeftijdsgroepen licht gedaald sinds 2018.


Bij 2.243 deelnemers bevolkingsonderzoek in 2022 darmkanker vastgesteld

In 2022 hebben 1.439.396 personen deelgenomen aan het onderzoek (screeningstest FIT Faeces Immunochemische Test; test op spoortjes bloed in de ontlasting die met het oog niet zichtbaar zijn (occult bloed). (Faeces Immunochemische Test; test op spoortjes bloed in de ontlasting die met het oog niet zichtbaar zijn (occult bloed).)). Van alle deelnemers aan het bevolkingsonderzoek is 4,7% verwezen voor een coloscopie (kijkonderzoek): 5,7% van de deelnemende mannen en 3,9% van de deelnemende vrouwen. Na screening en vervolgdiagnostiek met coloscopie is bij 2.243 deelnemers darmkanker vastgesteld. Dit komt overeen met een detectiecijfer van 0,16% van de deelnemers. Bij 14.373 deelnemers is een advanced adenoom Een geavanceerd adenoom is een poliep > 1cm en/of met villeuze kenmerken en/of met hooggradige dysplasie; het is een mogelijk voorstadium van darmkanker. (Een geavanceerd adenoom is een poliep > 1cm en/of met villeuze kenmerken en/of met hooggradige dysplasie; het is een mogelijk voorstadium van darmkanker.) vastgesteld. Dit komt overeen met een detectiecijfer van 1,00% van de deelnemers. Het totale detectiecijfer voor zowel darmkanker als advanced adenoom in 2022 komt daarmee op 1,16%.

Tabel: Resultaten bevolkingsonderzoek darmkanker 2022
  Aantal Percentage
Totaal uitgenodigd 2.102.881  
Deelgenomen 1.439.396 68,4% van uitgenodigd
Verwijzing voor coloscopie 67.943 4,7% van deelnemers
Coloscopie Het bekijken van de hele dikke darm met een kleine camera bevestigd op een buisvormig toestel. (Het bekijken van de hele dikke darm met een kleine camera bevestigd op een buisvormig toestel.) uitgevoerd 56.847 83,7% van verwezen
Diagnose darmkanker 2.243 3,9% van coloscopie
Diagnose advanced adenoom 14.373 25,3% van coloscopie

Bron: Bevolkingsonderzoek Nederland


  • M.P.H. Koster (RIVM Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu))
  • A.M. Gommer, red. (RIVM)