Volledige naam indicator

Aantal sterfgevallen dat door tijdige en effectieve preventie en/of behandeling vermeden kan worden per 100.000 inwoners.

Bron

Nationaal: Doodsoorzakenstatistiek (CBS Centraal Bureau voor de Statistiek (Centraal Bureau voor de Statistiek)) en Bevolkingsstatistiek (CBS).

Internationaal: OECD Health Statistics.

Berekening

Teller: aantal sterfgevallen onder mensen van 0 tot 75 jaar aan een doodsoorzaak die is aangemerkt als vermijdbaar.

Noemer: bevolking van 0 tot 75 jaar

Toelichting bij berekening

Een expertgroep van OECD/Eurostat heeft een lijst(PDF) samengesteld van 97 vermijdbare doodsoorzaken. Hiervan is een deel te voorkomen door enkel preventie, een deel door enkel behandeling en deel door beide (bijvoorbeeld tuberculose Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. (Tuberculose is een meldingsplichtige infectieziekte die door een bacterie wordt veroorzaakt. Tuberculose kan besmettelijk zijn, bijvoorbeeld als het in de longen zit, maar dat hoeft niet. ) en baarmoederhalskanker). Vermijdbare sterfte wordt berekend door sterfte aan deze doodsoorzaken op te tellen, waarbij sterfte vermijdbaar door zowel preventie als behandeling 50%-50% wordt verdeeld.

De indicator richt zich op voortijdige sterfte, en daarom wordt alleen sterfte onder de 75 jaar meegeteld. Deze leeftijd komt overeen met  de levensverwachting Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. (Het gemiddeld aantal nog te verwachten levensjaren op een bepaalde leeftijd. ) in landen met de laagste levensverwachting binnen de OECD/EU Europese unie (Europese unie). Na 75 jaar is het vaststellen van een precieze doodsoorzaak vaak lastiger door comorbiditeit Een combinatie van twee of meer aandoeningen bij één persoon. In tegenstelling tot bij multimorbiditeit is sprake van aandoeningen die zijn gerelateerd aan een hoofdaandoening. (Een combinatie van twee of meer aandoeningen bij één persoon. In tegenstelling tot bij multimorbiditeit is sprake van aandoeningen die zijn gerelateerd aan een hoofdaandoening. ), hoewel preventie en behandeling ook op hogere leeftijd nog winst kunnen opleveren (bijvoorbeeld bij letselpreventie of bloeddrukbehandeling).

Sterftecijfers zijn gestandaardiseerd naar de OECD-standaardpopulatie van 2015.

Deze maat geeft een globaal beeld van de prestaties van een zorgsysteem. Het is belangrijk te benadrukken dat de toewijzing van doodsoorzaken aan vermijdbaar door preventie of behandeling niet betekent dat elk sterfgeval daadwerkelijk te voorkomen is. Factoren zoals erfelijke aanleg, sociale omstandigheden en comorbiditeit kunnen de effectiviteit van preventie en behandeling beïnvloeden. Bovendien manifesteren sommige behandelbare aandoeningen zich pas in een laat stadium, waardoor behandeling het overlijden niet altijd kan voorkomen.

De selectie van doodsoorzaken op de OECD/Eurostat-lijst is deels arbitrair en wordt regelmatig aangepast. Nieuwe inzichten en technologische ontwikkelingen kunnen leiden tot uitbreidingen van de lijst of herzieningen in de toewijzing aan preventie of behandeling.

De indicator toont uitsluitend de omvang van vermijdbare sterfte en niet de bredere impact van ziektelast De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten). (De ziektelast wordt uitgedrukt in Disability Adjusted Life Years (DALY) en is opgebouwd uit het aantal verloren levensjaren (door vroegtijdige sterfte), en het aantal jaren geleefd met gezondheidsproblemen (bijvoorbeeld een ziekte), gewogen voor de ernst hiervan (ziektejaarequivalenten).) die voorkomen kan worden. Als preventie of behandeling bijvoorbeeld de kwaliteit van leven verbetert zonder de sterfte te verminderen, wordt dit niet in de indicator weerspiegeld.